De non existir a literatura popular, seguramente non serías capaz de ler isto, porque ningunha campaña oficial en favor da lectura fixo tanto neste país como Marcial Lafuente Estefanía e Corín Tellado. Toda unha xeración de españois gozaba lendo grazas ás noveliñas de quiosco e transmitiu á súa descendencia ese amor polos libros, que á súa vez logrou engancharse grazas a Enid Blyton ou ás edicións ilustradas de autores clásicos.

O concepto era moi sinxelo: edicións baratas e produción masiva para chegar a todo o mundo, historias dunha intensidade desmesurada e escritores multitarea co fin de que nunca faltase material nos quioscos e librerías de toda España. E así o Coiote, Esther, o Capitán Trono ou o Guerreiro do Anteface encheron a imaxinación de nenos e maiores nunha época nada fácil de vivir. E déronlle alegría a un público que seguía rigorosamente cada unha das súas aventuras.

A idea xurdiu moito antes, concretamente a finais do século XVIII e comezos do XIX, cando a Revolución Francesa acabou co Antigo Réxime e deu comezo á Idade Contemporánea. Unha das súas maiores conquistas foi o radical aumento da alfabetización, o que deu lugar a unha gran cantidade de persoas en enormes barrios industriais e con ganas de evadirse das súas penosas condicións de vida. Eran os tempos da Revolución Industrial, das casuchas portuarias, os obreiros e estibadores, os canellóns escuros, a polución, a delincuencia e a miseria. E así se popularizaron os grandes periódicos da época, que levaron a información a todas as clases sociais, e no seu interior foron aparecendo algúns encartes que incluían historias de ficción a modo de folletos, narracións que se podían seguir dun día para outro e que non terminaban nunca. Eran os famosos folletíns, historias por entregas que resultaron todo un éxito, xa que achegaban a dose de evasión que necesitaba todo o mundo. Crimes, aventuras, romance, comedia… Unha trama estirada ao máximo e que cada día deixaba ao público con ganas de máis, o que fixo que a idea obtivese un éxito inmediato. E, como había que encher o espazo como fose e seguir publicando capítulos e capítulos, notábase con frecuencia que non existía a planificación necesaria: as tramas sucedíanse sen orde, os personaxes levábanse a contraria a si mesmos e case sempre gañaba a acción á complexidade literaria máis ínfima, coa intención de que os lectores se enganchasen e nunca se fixesen demasiadas preguntas.

Aínda así, autores universais fixéronse famosos grazas a folletíns, como Eugène Sue, Paul Féval, Víctor Hugo, Honoré de Balzac ou Gustave Flaubert. Pero sen dúbida o máis significativo de todos foi Alexandre Dumas, que neste formato viu publicadas obras inmortais como Os tres mosqueteiros, O conde de Montecristo ou O tulipán negro. Tan enorme foi a demanda dos seus escritos que chegou a contar con máis de setenta colaboradores, como se lles chamaba, cando non de escritores pantasma, cuxa labor non foi recoñecida ata épocas moi recentes.

O folletín como formato de literatura popular periódica pasou a Inglaterra —con Robert Louis Stevenson, Charles Dickens ou William Wilkie Collins—, Italia —Emilio Salgari—, Rusia —Lev Tolstoi ou Fiódor Dostoievski— e España —Benito Pérez Galdós—. E de aí naceron as revistas pulp, as dime novels, os seriais radiofónicos, os seriais cinematográficos e as series de televisión. O concepto é o mesmo: a narración descomprimida e servida capítulo a capítulo, a historia que nunca se completa porque sempre queda algo para o seguinte día, a seguinte tempada…

En 1923 empezou a publicarse Weird Tales, revista pulp especializada en fantasía e terror, por cuxas páxinas pasaron escritores tan decisivos para eses xéneros como Seabury Quinn, Robert E. Howard, H. P. Lovecraft, E, Hoffman Price, Clark Ashton Smith ou Robert Bloch. En 1926 chegou ao mercado Amazing Stories, que se especializou no que entón se chamaba xénero de relatos científicos, e que ese mesmo ano o escritor e editor Hugo Gernsback bautizou como science fiction, traducido ao castelán e ao galego como ciencia ficción. E o mundo cambiou para sempre.

Más literatura popular, vaqueiros, espadachíns e tolemias a prezos baratos nesta ligazón.